FSO je moćna organizacija širokog spektra delovanja i krajnje zatvorena. Teško da se među ruskim oružanim strukturama može naći neka koja je pod većim velom tajne od ove. 

Ljudi u crnom

Kao i ruski predsjednik, Murov potiče iz oružanih struktura Sankt Peterburga. U maju 2016. predsjednik je oslobodio Murova dužnosti (to se dovodilo u vezu sa činjenicom da je on već u godinama u kojima po zakonu ne može više raditi u državnoj službi) i na tu funkciju postavio njegovog zamjenika, moskovljanina Dmitrija Kočnjeva.

FSO vuče svoje korene iz jedne uprave KGB-a – državnog organa sovjetskog perioda sa krajnje širokim ovlašćenjima. Pomenuta uprava je bila odgovorna za bezbjednost prvih ljudi u državi, kao što sada za tu istu bezbjednost odgovaraju službenici FSO. Najviše se zna o toj njihovoj obavezi da obezbjeđuju “osobu broj jedan”. 

Već 15 godina se priča da za najrizičnije predsjednikove poduhvate (poput ronjenja u batiskafu na dno Bajkala ili pilotiranja lovačkim avionom) službenici FSO koriste Putinovog dvojnika.

Ti službenici su ponekad obučeni u crna odela i nose u ušima mikrofon, a ponekad su u običnom odelu umješani u gomilu. U ovoj službi rade najpovjerljiviji ljudi. Doduše, ni oni ponekad ne odolevaju iskušenju da naprave selfi na radnom mestu i postave ga u društvene mreže. Novinari tvrde da su često nailazili na slične fotografije, a navodno i na ličnu informaciju o nekom bezbjednjaku iz FSO. 

Uzgred, FSO ne obezbjeđuje samo predsjednika nego i sudije, svedoke, zvaničnike, a takođe objekte državne administracije poput Kremlja i Državne dume. Pa ipak, to je samo jedan od mnogih zadataka (i mogućnosti) ove službe. Pod rukovodstvom generala Murova Federalna služba obezbjeđenja se svim silama trudila da dobije nova ovlašćenja i status glavne specijalne službe Rusije.

U tome joj je najveći rival bila Federalna služba bezbednosti (FSB), i u tome je, po svemu sudeći, pobjedio FSO.

Kontrola milijardi

Sredinom 2000-ih je FSO pored ostalih specijalnih službi učestvovao u oštroj konfrontaciji oružanih struktura iz najbližeg okruženja ruskog predsednika. Skrivena borba se vodila za bliskost sa “osobom broj jedan”, ali i za kontrolu novčanih tokova, imovinu i resurse. 

Konflikt je 2007. godine ušao u otvorenu fazu i tada su o “sukobu među specijalnim službama” govorili najpoznatiji mediji Rusije, ali i sami šefovi specijalnih službi.

FSO se sukobio sa FSB (i iz tog sukoba tada nije izašao kao pobednik), kao i sa Administracijom predsednika, gde su “Putinovi čuvari” odnijeli pobedu. Bitka se vodila oko državne imovine. 

Naime, pod vlašću Administracije predsjednika bili su sanatorijumi, građevinske i saobraćajne organizacije, kombinati koji obezbeđuju hranu za federalnu vlast, kao i državne nekretnine u inostranstvu i desetine developerskih projekata.

Danas, međutim, kako piše izdanje RBK, prema Jedinstvenom državnom spisku, ni jedna predsjednička rezidencija nije pod vlašću Administracije predsednika nego je registrovana ili na Rusku Federaciju, ili na FSO.

Među stalnim “aktivama” Federalne službe obezbjeđenja je i preduzeće “Atýks”, kompanija-ćerka FSO koja je osnovana 2003. godine odlukom Jevgenija Murova. Ona je bila odgovorna za izgradnju objekata od federalnog značaja, rukovodila je državnim budžetom određujući s kim će se potpisivati državni ugovori i raspisujući tendere vrijedne milione i milijarde rubalja (na primjer, tender za restauraciju zidova i kula Kremlja, Lenjinovog mauzoleja ili Konzervatorijuma “P. I. Čajkovski”).

Svemoćna služba 

Ni to, međutim, nije sve. FSO je zaista skoro svemoćna služba. Njeni ljudi imaju pravo da vrše operativnu istragu, da prisluškuju razgovore, otvaraju pisma, privode građane, pretresaju stanove i konfiskuju automobile.

Obezbeđujući odgovarajuće resore i objekte državne administracije, službenici FSO naravno, odgovaraju i za puteve duž kojih su ti objekti smešteni. Pod njihovom kontrolom je svaka dvanaesta ulica Moskve, a o svima koji imaju sreće da žive u tim ulicama uvijek se vodi dosije.

Usput se FSO bavi sociološkim istraživanjima vezanim za stanovništvo. Podrazumijeva se da su to istraživanja zatvorenog tipa. Ti podaci se prikupljaju za rukovodstvo zemlje i smatra se da se upravo na njih oslanjaju i predsednik i Savjet bezbednosti Rusije i vlada, i da se na osnovu tih podataka donose odluke. 

Ispituje se popularnost stranačkih lidera i opozicije, vrši se monitoring socijalno-ekonomske situacije u regionima… Na primer, ako je neki gubernator podnio ostavku zbog gubitka povjerenja vlasti, onda je u to najvjerovatnije umešan i FSO.

Jedno od najnovijih proširenja ovlašćenja ove službe je stvaranje i razvoj ruskog segmenta interneta za državne službenike. Sada FSO odgovara i za zaštićene i šifrovane kanale veze.

Vitezovi dobijaju najteže zadatke pixabay.com/Fotomontaža Nagorno-Karabah, Fergana, Čečenija, Severna Osetija – odred specijalnih snaga „Vitez” bio je zadužen za uspostavljanje reda praktično u svim konfliktnim zonama SSSR-a, ali i savremene Rusije. Uskoro se navršava 40 godina od kako je donijeta odluka o formiranju prve jedinice specijalnih snaga u okviru Ministarstva unutrašnjih poslova. Specijalne snage u sastavu Ministarstva unutrašnjih poslova SSSR formirane su u okviru sveobuhvatnih priprema za Olimpijske igre 1980. godine, koja je bila održana u Moskvi. Berete boje krvi kasnije su postale deo uniforme i nekih drugih jedinica unutar MUP-a. Na inicijativu Sergeja Lisjuka, komandanta “Viteza” i heroja Rusije, bereta je postala najvažnija odlika specijalnih jedinica. Do danas je pravo da nosi beretu krvi ostalo rezervisano samo za pripadnike jedinice koji su prethodno prošli veoma ozbiljne ispite psiho-fizičke izdržljivosti. Operacije koje se i danas su pamte su akcija u selu Pervomajsko, deblokiranje jedinice „Rosič” koju su prethodno opkolili teroristi u okolini Bamuta u Čečeniji. Najteži zadatak je bila borba u Nožaj-Jurtovskom regionu Čečenije, kada su tokom razmene vatre sa militantima u maju 1995. godine poginula četvorica specijalaca, a osmorica ranjena. Jedinica „Vitez” je 2008. godine, nakon spajanja sa jedinicom „Rus” dobila novo ruho i ime: 604. Centar za specijalne operacije unutrašnje vojske MUP Rusije.  Centar broj 604, i dalje poznat pod popularnim imenom „Vitez”, ušao je u sastav Rosgvardije.